2-دلائل و روایات فراوانی در خصوص سجده گاه انسان از اهل بیت ( علیه السلام ) به ما رسیده است که مورد استناد فقها قرار گرفته و آنان بر اساس آن مشخصات محل سجده را این گونه بیان نموده اند که به عنوان نمونه به یک مورد آن اشاره می کنیم : هشام بن حکم از امام صادق (علیه السلام ) خواست تا او را از چیزهائی که سجده بر آنها صحیح است آگاه کنند ، حضرت در پاسخ فرمودند : ‘‘ السجود لا یجوز إلا علی الأرض ، أو علی ما أنبتت الأرض إلا علی ما أکل او لبس ‘‘ ، ‘‘ سجده بر هیچ چیز جائز نیست ، مگر بر زمین و آنچه زمین آنرا می رویاند ، بغیر از چیزهائی که خورده می شوند یا پوشیده می گردند . ‘‘( من لا یحضره الفقیه ، جلد 1 ، صفحه 272 )

3-صحیح بخاری ( کتاب التیمم و کتاب الصلوة ، باب فضل استقبال القبله) ، جلد 1 ، صفحه 86 و113 – صحیح مسلم ( باب المساجد و مواضع الصلوة) ، جلد 2 ، صفحه 64 - صحیح ترمذی (کتاب الصلوة ، باب أن الأرض کلها مسجد الا المقبرة و الحمام و کتاب السیر، باب ما جاء فی الغنیمة )، جلد 1 ، صفحه 199 و جلد 3 ، صفحه 56- سنن نسائی ( کتاب الغسل و التیمم ، باب التیمم بالصعید و کتاب المساجد ، الترغیب فی الجلوس فی المسجد و انتظار الصلوة)، جلد 1 ، صفحه 210، جلد 2 صفحه 56 – سنن ابن ماجه ( کتاب الطهارة و سننها ، ابواب التیمم ، باب ما جاء فی السبب ، حدیث 567)، جلد 1 ، صفحه 188 – سنن دارمی ( کتاب السیر، باب الغنیمة لا تحل لأحد قبلنا) ، جلد 2، صفحه 224 – سنن ابوداوود ، جلد 1 ، صفحه 118 – مسند احمد ، جلد 1 ، صفحه 301 – جلد 2 ، صفحه 250 و 222 – جلد 3 ، صفحه 304– جلد 4 صفحه 416 – جلد 5 ، صفحه 383 و 256و 161 و 148 و 248 و 145 – و . . .

4-عن وائل قال : ‘‘ رأیت رسول الله یسجد علی الأرض واضعا جبهته و أنفه فی سجوده ‘‘. مسند احمد (مسند الکوفیین)، جلد 4 ، صفحه 317

5-صحیح بخاری ( کتاب الأذان ، باب وجوب صلاة الجماعة ، باب فضل السجود ، باب التسلیم- کتاب صلوة التراویح ، کتاب الإعتکاف، باب من خرج من اعتکافه عند الصبح ( ، جلد 1 صفحه 163،198 ،203 ، جلد 2 ، صفحه 254 ، 258، 259– صحیح مسلم ( کتاب الإعتکاف ، جلد 3 ، صفحه 172، 173 – سنن نسائی (کتاب السهو ، باب ترک مسح الجبهة بعد التسلیم)، جلد 3 ، صفحه 79 – سنن ابو داوود (کتاب الصلوة ، باب السجود علی الأنف و الجبهة، باب السجود علی الأنف)، جلد 1 ، صفحه 204 ، 207 – مسند احمد جلد 3 ، صفحه 60 ، 74

6-مسند احمد ، جلد 6 ، صفحه 58– کنزالعمال ، جلد 4 صفحه 212

7-طبقات جلد 1 ، صفحه 455

8- صحیح مسلم ( کتاب المساجد و مواضع الصلوة )، جلد 2 ، صفحه 62

9- صحیح بخاری ( کتاب الصلوة ، باب الصلاة علی الحصیر و کتاب الأذان ، باب وضوة الصبیان و . . . )، جلد 1 ، صفحه 101 و 209– صحیح مسلم ( کتاب المساجد و مواضع الصلوة ، باب جواز الجماعة بالنافله و الصلاة علی الحصیر و . . )، جلد 2 ، صفحه 127 – سنن نسائی (کتاب الإمامة ، باب موقف الإمام إذا کانوا ثلاثا)، جلد 2 ، صفحه 85 – سنن ابی داوود ( کتاب الصلوة ، باب اذا کانوا ثلاثة کیف یقومون)، جلد 1 ، صفحه 146– مسند احمد، جلد 3 ، صفحه 131

10-لسان العرب ، ذیل کلمه خمره

11-صحیح بخاری ( کتاب الصلوة ، باب الصلاة فی السطوح و المنبر و الخشب)، جلد 1 ، صفحه 100 – صحیح ترمذی ( کتاب الصلوة ، باب ما جاء فی الصلاة علی الخمرة)، جلد 1 ، صفحه 207 – سنن نسائی ( کتاب المساجد ، الصلاة علی الخمرة )، جلد 2 ، صفحه 57 – سنن ابن ماجه ( کتاب إقامة الصلوة و السنة فیها ، باب الصلاة علی الخمرة)، جلد 1 ، صفحه 328 – مسند احمد، جلد 6 ، صفحه 335و331و330 – جلد 2 ، صفحه 92و 98 – جلد 6 ، صفحه 302و149و179و209

12-صحیح مسلم (کتاب الحیض)، جلد 1 ، صفحه 168 – صحیح ترمذی ( کتاب الطهارة ، باب ما جاء فی الحائض تتناول الشیئ من المسجد )، جلد 1 ، صفحه 90 – سنن ابن ماجه (کتاب الطهارة و سننها ، باب الحائض تتناول الشیئ من المسجد) ، جلد 1 ، صفحه 207 – سنن نسائی ( کتاب الطهارة ، باب استخدام الحائض و کتاب الحیض و الإستحاضة ، باب استخدام الحائض) ، جلد 1 ، صفحه 146و192 – سنن ابی داوود (کتاب الطهارة ، باب فی الحائض تناول من المسجد )، جلد 1 صفحه 65 ، مسند احمد ( باقی مسند الأنصار و . . . ) ، جلد 6 ، صفحه 45و106و179و214و229و245

13-سنن نسائی ( کتاب الإفتتاح ، باب التطبیق ، باب تبرید الحصی للسجود)، جلد 2 ، صفحه 204 – سنن ابی داوود ( کتاب الصلوة ، باب فی وقت صلاة الظهر)، جلد 1 ، صفحه 100 – مسند احمد، جلد 3 ، صفحه 327 – سنن بیهقی ، جلد 2 ، صفحه 105

14-سنن بیهقی ، جلد 2 ، صفحه 105

15- قال الصادق (علیه السلام) : ‘‘. . . لأن السجود خضوع لله عزوجل فلا ینبغی أن یکون علی ما یؤکل أو یلبس لأن أبناء الدنیا عبید ما یأکلون و یلبسون و الساجد فی سجوده فی عبادة الله عزوجل فلا ینبغی أن یضع جبهته فی سجوده علی معبود ابناء الدنیا الذین اغتروا بغرورها و السجود علی الأرض أفضل لأنه أبلغ فی التواضع و الخشوع لله عزوجل ‘‘ ( من لا یحضره الفقیه ، جلد 1 ، صفحه 272 )