سرتاسر حیات طیبه رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و لحظه به لحظه آن در نزد مسلمانان دارای اهمیتی بس شگرف و والاست؛ چرا که نه تنها کلام رسول اکرم به نص صریح آیات قرآن، عاری از هرگونه هوا و هوس و متصل به سرچشمه وحی است(2)، بلکه عمل و فعل آن بزرگوار نیز بر تک تک مسلمانان حجت است و صراط مستقیم را به عالمیان مینمایاند.(3) اما در این میان، مقاطعی خاص از زندگی آن بزرگوار، به جهات گوناگون از اهمیتی ویژه برخوردار میباشد که یکی از بارزترین آنها، واقعه غدیر خم است. واقعه غدیر از ابعاد مختلف و از جهات متفاوت، دارای درخشندگی و تلألؤ خاصی در تاریخ اسلام است. کمتر مقطع تاریخی را میتوان در جهان اسلام یافت که از لحاظ سند، اطمینان از اصل وقوع، کثرت راویان و اعتماد بزرگان و علمای مسلمین، قوت و استحکامی نظیر این رویداد مهم داشته باشد.
هنگامی که به راویان حدیث غدیر مینگریم، در مرتبه نخست نام اهل بیت گرامی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) یعنی امام علی (علیه السلام)، فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) دیده میشود و در مرتبه بعدی نام حدود 110 تن از صحابه پیامبر اسلام(4) به چشم میخورد که در این میان، نام افرادی شاخص از میان صحابه همچون:
1- ابوبکر بن ابیقحافه |
2- عمر بن الخطاب |
3- عثمان بن عفان |
4- عایشه بنت ابیبکر |
5- سلمان فارسی |
6- ابوذر غفاری |
7- عمار یاسر |
8- زبیر بن عوام |
9- عباس بن عبدالمطلب |
10- ام سلمه |
11- زید بن ارقم |
12- جابر بن عبدالله انصاری |
13- ابوهریره |
14- عبدالله بن عمر بن الخطاب |
|
و... توجه آدمی را به خود جلب میکند که تمامی آنان در محل غدیر حاضر بودهاند و حدیث غدیر را بدون واسطه نقل نمودهاند. سپس در میان تابعین(5)، حدیث غدیر از 83 تن از تابعین نقل شده است که از جمله آنان میتوان به:
1- اصبغ بن نباته
2- سالم بن عبدالله بن عمر بن الخطاب
3- سعید بن جبیر
4- سلیم بن قیس
5- عمر بن عبدالعزیز(خلیفه اموی)
و... اشاره نمود.
پس از تابعین، در میان علمای اهل تسنن از قرن دوم تا قرن سیزدهم، 360 تن، حدیث غدیر را در آثار خویش نقل نمودهاند که 3 تن از صاحبان صحاح سته (صحاح ششگانه)(6) و دو تن از پیشوایان فقهی اهل تسنن(7) نیز در شمار این بزرگان جای دارند.(8)
در بین محدثین و علمای شیعه نیز افراد فراوانی حدیث غدیر را در کتب مختلف، روایت نمودهاند، که تعداد دقیق آنان مشخص نیست. از این اندیشمندان میتوان به:
1- شیخ کلینی
2- شیخ صدوق
3- شیخ مفید
4- سید مرتضی
و... اشاره نمود.(9)
سرتاسر حیات طیبه رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و لحظه به لحظه آن در نزد مسلمانان دارای اهمیتی بس شگرف و والاست؛ چرا که نه تنها کلام رسول اکرم به نص صریح آیات قرآن، عاری از هرگونه هوا و هوس و متصل به سرچشمه وحی است(2)، بلکه عمل و فعل آن بزرگوار نیز بر تک تک مسلمانان حجت است و صراط مستقیم را به عالمیان مینمایاند.(3) اما در این میان، مقاطعی خاص از زندگی آن بزرگوار، به جهات گوناگون از اهمیتی ویژه برخوردار میباشد که یکی از بارزترین آنها، واقعه غدیر خم است. واقعه غدیر از ابعاد مختلف و از جهات متفاوت، دارای درخشندگی و تلألؤ خاصی در تاریخ اسلام است. کمتر مقطع تاریخی را میتوان در جهان اسلام یافت که از لحاظ سند، اطمینان از اصل وقوع، کثرت راویان و اعتماد بزرگان و علمای مسلمین، قوت و استحکامی نظیر این رویداد مهم داشته باشد.
? حج با چمدانهای سنگین
در سالهای جنگ و تا پیش از فاجعه ? مرداد سال ???? که در آن، خشونت پلیس عربستان در روز راهپیمایی برائت از مشرکان، ??? حاجی کشته شده و ???? زخمی از ایرانی و عراقی و فلسطینی و پاکستانی و لبنانی روی دست مسوولان این کشور گذاشت، خریدهای انبوه از بازارهای عربستان به عادتی همیشگی برای حاجیان ایرانی بدل شده بود تا انواع مختلف کالاها را که بازارهای ایرانی در پی تحریمهای اقتصادی از آنها خالی شده بودند ، ضمن سفر حج ، وارد کشور کنند؛ به طوری که برخی حجاج حتی تلویزیونهای ?? اینچ و یخچال و فریزر را نیز به نام سوغات، وارد کشور میکردند که گرچه حتی در سالهای تحریم نیز توجیه مناسبی برای تبدیل حج به سفر تجاری محسوب نمیشد، اما دستکم نبود آن کالاها در کشور، دلیلی صرفا دنیایی برای خریدهای اینچنینی به شمار میرفت.
با این حال، عادت خریدهای کلان از آن زمان تا امروز یعنی همین امسال که قرار است بار دیگر، ??? هزار حاجی عازم مهمترین سفر زندگیشان شوند، ادامه دارد، تومانهای ایرانی، ریال عربی شدهاند، کیف پولها چاق شدهاند ، سفارشهای خرید مکتوب و شفاهی به زائران داده شده است و مغازهداران عرب بیصبرانه ورود ایرانیان را انتظار میکشند.
طمع خرید در زائران ایرانی که شاید بشود آن را هم یکی از حربههای شیطان به حساب آورد، گاه به حدی میرسد که رهبر معظم انقلاب در یکی از سخنرانیهای خود خطاب به حجاج هشدار میدهند: «انسان متاسف میشود وقتی بشنود، هنگامی که جمعیت باشکوه در مسجدالحرام یا مسجدالنبی مشغول اقامه نماز جماعت هستند یا به اقامت جماعت میشتابند ، تعداد معدودی حاجی ایرانی یا مرد یا زن، سراغ بازارها بروند، کیسهها را زیر بغل بگیرند و اجناسی را که در شهر خودشان گاهی ارزانتر و بهتر از آنجا میتوانند پیدا کنند، بگیرند و بیایند!!
یکی از حجاج میگفت شاید بهتر باشد ایرانیها فروشگاهی مخصوص هموطنانشان در عربستان دایر کنند تا کمتر کلاه سرشان برود، یکی میگفت باید میزان ارزی را که هر زائر با خود خارج میکند کنترل کنند، یکی پیشنهاد میکرد علما، فتوایی دهند که براساس آن، هر زائر سقفی مشخص برای خرید داشته باشد تا به این ترتیب، بین سفر به قصد کسب و سفر به قصد زیارت، مرزی کشیده شود، یکی میگفت سال گذشته قرار بوده نمایشگاهی ویژه خرید کالا برای حجاج در ایران برگزار شود تا حاجیها بتوانند کالاهایی را قصد دارند در عربستان بخرند در ایران با ?? درصد تخفیف خریداری کنند که البته این نمایشگاه به دلایلی برگزار نشد، یکی میگفت... اما همه این پیشنهادها را که کنار هم بگذاریم به نظر میرسد در همه آنها، هر کس در تلاش است، بار مسوولیت را از دوش زائران بردارد و روی دوش علما، دولت و... بیندازد، اما حتی اگر همه این ایدهها و طرحها عملی شوند تا زمانی که زائران به درکی صحیح از حج نرسند، سودآوری ویژه حاجیان ایرانی برای فروشندگان عرب و پرواز ارز کشورمان به سمت عربستان، همچنان ادامه دارد و برخی مهمانان خانه خدا در تجارتی بیبهره، ثواب زیارت را با سود تجارت تاخت میزنند
وقتی میرفت «لبیک لا شریک لک لبیک» را زیر لب میخواند و در کوله بارش فقط دو شاخه نبات بود و لباس سپید احرام، میگفت دلش از دنیا گرفته است، میگفت حج سفر عمر است، میگفت..... وقتی برگشت حواسش پی سرجمع سوغاتیها بود و سه تا چمدان همراهش بود با شکمهای برآمده از رخت و لباسهای هزار رنگ، لوازم آرایش، چای مکه، جوراب و پیراهن و پارچه و ملحفه و روتختی و عطر و ادویه و تسبیح و جانماز و روبنده و دوربین عکاسی و هندیکم و رادیوی جیبی و امپیتری پلیر و هزار جور اشیای دیگر.